Και το γκαζόν θέλει τον ειδικό του

Η κοπή–κούρεμα του χλοοτάπητα αποτελεί μια από τις σημαντικότερες ενέργειες και τη συχνότερη φροντίδα για τη συντήρηση και διατήρησή του. Το πώς διεξάγεται αυτή η περιποίηση είναι συνάρτηση πολλών παραμέτρων οι οποίες έχουν να κάνουν με τις κλιματικές συνθήκες, το είδος και την υγεία του γκαζόν, τη μορφολογία και σύσταση του εδάφους. Οπως συμβαίνει σχεδόν με όλες τις επεμβάσεις μας στο γκαζόν, έτσι και η κοπή του πρέπει να γίνεται πάντα με καλοσυντηρημένα μηχανήματα και με πρόγραμμα.
Συνήθως οι διακοσμητικοί χλοοτάπητες που εγκαθίστανται ειδικά στη νότιο Ελλάδα είναι μείγματα σπόρων όπου κυριαρχούν σε αναλογίες οι ποικιλίες της ψυχρόφιλης φεστούκα (Festuca arundinacea) λόγω της μεγαλύτερης αντοχής στις ξηροθερμικές συνθήκες. Ομως, μπορεί να εντοπιστούν και χλοοτάπητες από θερμόφιλα είδη (πχ Ουγκάντα) των οποίων η τεχνική κουρέματος είναι παραπλήσια.
Οι ανάγκες κοπής εντατικοποιούνται με την έλευση της άνοιξης και μπορεί να εκμηδενιστούν με την εκδήλωση των χειμωνιάτικων κρύων. Οσο πιο συχνά πραγματοποιούνται τα κουρέματα τόσο πιο αποτελεσματικά είναι διότι κυρίως αφαιρούν μικρότερη φυλλική επιφάνεια ελαχιστοποιώντας το σοκ που υφίστανται τα φυτά του γρασιδιού. Μία φορά ανά εβδομάδα είναι συχνότητα κοπής με ικανοποιητικά αποτελέσματα, εκτός εάν οι εποχικές συνθήκες είναι τέτοιες που ευνοούν την ταχεία ανάπτυξη του γκαζόν, οπότε η κοπή θα μπορούσε να γίνει ακόμα και κάθε δύο ή τρεις ημέρες. Φρόνιμο θα ήταν οι εργασίες κοπής να μη γίνονται όταν το γκαζόν είναι βρεγμένο και να αποφεύγονται όταν οι κλιματολογικές συνθήκες είναι ακραίες. Επίσης, ενδείκνυται να διεξάγονται τις πρώτες απογευματινές ώρες όταν η ηλιακή ακτινοβολία έχει περιορισμένη ένταση.

Τα χλοοκοπτικά μηχανήματα έχουν διάφορες τεχνικές κοπής, αλλά κατά κόρον στην Ελλάδα χρησιμοποιούνται εκείνα με τις οριζοντίως περιστρεφόμενες λεπίδες και λειτουργούν ηλεκτροκίνητα ή βενζινοκίνητα. Κατά κανόνα τα βενζινοκίνητα είναι πιο ισχυρά. Προσοχή πρέπει να δίδεται στην ασφάλεια των χρηστών, στην ταχύτητα και στη φορά κινήσεως του χλοοκοπτικού μηχανήματος. Οι μεγάλες ταχύτητες δεν συμβάλλουν στο αποτελεσματικό κούρεμα του γκαζόν, ειδικά όταν η μηχανή δεν έχει μεγάλη ισχύ. Επίσης, να μη γίνονται κάθε φορά πανομοιότυπες διαδρομές κατά την κοπή διότι με την έλευση του χρόνου θα επηρεαστεί δυσμενώς η συμπίεση του εδάφους κάτω από τις ρόδες, ενώ μπορεί το γρασίδι να αποκτήσει επιφάνεια με ανομοιόμορφο προσανατολισμό.
Ανεξάρτητα εάν το γκαζόν προέρχεται από σπορά ή έτοιμο, όταν αρχικά εγκατασταθεί αποφεύγουμε να το κουρέψουμε μέχρι τη στιγμή που θα φθάσει σε ύψος περί τα δέκα έως το πολύ δώδεκα εκατοστά (10 – 12 cm). Θα αφαιρεθεί το ένα τρίτο του μήκους του (κανόνας του 1/3). Μετά την πρώτη κοπή αναμένουμε να αυξηθεί το ύψος κατά περίπου δύο εκατοστά, οπότε και κουρεύεται πάλι αφαιρώντας το ένα τρίτο του μήκους του. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται μέχρι ο χλοοτάπητας να φθάσει κατά μέσο όρο στο ύψος των πέντε εκατοστών από την επιφάνεια του χώματος. Για τις κλιματικές συνθήκες της Ελλάδας αυτό το όριο σηματοδοτεί το ιδανικό ύψος του διακοσμητικού γκαζόν στους οικιακούς κήπους, το οποίο τους θερινούς μήνες μπορεί να μειωθεί κατά ένα εκατοστό, ενώ τους χειμερινούς να αυξηθεί κατά ένα εκατοστό. Μπορεί να γίνει και χαμηλότερη κοπή, αλλά σε καμμία περίπτωση ο υγιής χλοοτάπητας δεν πρέπει να αποκτήσει ύψος μικρότερο από δυόμισι με τρία εκατοστά ή μεγαλύτερο από οκτώ με εννέα εκατοστά. Κατ’ εξαίρεση στην περίπτωση που το γρασίδι αναπτύσσεται σε σκιερά μέρη του κήπου υπό καθεστώς σκιάς προτείνεται το όριο των πέντε εκατοστών να αυξηθεί στα έξι έως επτά εκατοστά.
Ο χλοοτάπητας δεν πρέπει να κουρεύεται πολύ χαμηλά (scalping) διότι εξασθενεί το υπέργειο και υπόγειο τμήμα του, καθώς επίσης κάτι τέτοιο ευνοεί την ανάπτυξη ζιζανίων ή βρύων. Επίσης δεν πρέπει να εγκαταλείπεται σε μεγάλα ύψη διότι μεταξύ άλλων επηρεάζεται η ανάπτυξη της φυλλικής του επιφάνειας με τέτοιο τρόπο που αλλοιώνει τα φυσιογνωμικά του χαρακτηριστικά. Ενας εγκαταλελειμμένος χλοοτάπητας χρειάζεται πολύ ειδική φροντίδα προκειμένου να αναζωογονηθεί και το κούρεμά του θέλει υπομονή και χρόνο. Ομοίως, δεν ενδείκνυται στην Ελλάδα να παραμένει το κουρεμένο γκαζόν πάνω στο χλοοτάπητα ακόμα και με χρήση εξειδικευμένων χλοοκοπτικών μηχανών εξ αιτίας των ανώμαλων κλιματολογικών μεταβολών κατά τη διάρκεια του έτους που ευνοούν τη δραστηριότητα φυτοπαθογόνων οργανισμών, γεωσκωλήκων και ζιζανίων (πχ οξαλίδα).
Αξίζει να τονισθεί ότι οι περισσότεροι ελληνικοί χλοοτάπητες με θερμόφιλα είδη (πχ κικούγιο) απαρτίζονται από ποικιλίες οι οποίες επεκτείνονται πολύ με υπέργεια τμήματα (στόλωνες). Πολύ σύντομα αυτές οι επιφανειακές προεκτάσεις αλληλεπικαλύπτονται με επίπτωση το τμήμα του γκαζόν το οποίο δίνει τα περισσότερα νέα πράσινα φύλλα να βρίσκεται όχι σε επαφή με το έδαφος, αλλά με άλλους στόλωνες που βρίσκονται σε κατώτερα αλληλεπικαλυπτόμενα στρώματα. Αυτό δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην ικανότητα θρέψεως και προσλήψεως νερού. Επιβάλλεται σε τέτοια θερμόφιλα γκαζόν να γίνονται κάθετες κοπές με ειδικά μηχανήματα εξαραιώσεως γκαζόν (vertical cut mowers ή scarifiers) ώστε να εξαναγκάζονται οι στόλωνες να αραιώνουν ή να έρχονται πιο εύκολα σε άμεση επαφή με το χώμα.
Συμπληρωματικές ενέργειες της κοπής γκαζόν όλων των τύπων είναι η αποβρύωση, ο αερισμός και η εξαραίωση.
Τέλος, μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνεται στη σωστή ρύθμιση του χλοοκοπτικού μηχανήματος και στις ανωμαλίες του εδάφους (πχ λακκούβες, απότομες κλίσεις, πέτρες, κλαδιά) οι οποίες μπορεί να βλάψουν την κοπή και τις λεπίδες των μηχανών. Ενα πολύ συχνό φαινόμενο καταστροφών κατά τη διάρκεια του κουρέματος γκαζόν είναι αυτό της ζημιώσεως του αρδευτικού συστήματος (πχ σπάσιμο εκτοξευτήρων ή κόψιμο σωληνώσεων) εξ αιτίας κακοτεχνιών ή λάθους ύψους κοπής.

ΠΗΓΗ: Ανθάνασσα